Türkiye, coğrafi konumu ve bölgedeki siyasi olaylar nedeniyle yıllardır mülteciler için önemli bir sığınak olmuştur. Türkiye’de mülteci olmak, mültecilerin haklarının korunması ve başvuru süreçlerinin ulusal ve uluslararası mevzuatlar çerçevesinde düzenlenmesini gerektirir. Bu yazıda, Türkiye’de mülteci başvuru süreçleri, geçici koruma ve uluslararası koruma hakkında detaylı bilgi bulabilir, dikkat edilmesi gereken noktalar ve neden bizimle çalışmanız gerektiği ile ilgili ayrıntılara ulaşabilirsiniz.
Geçici Koruma ve Uluslararası Koruma Statüleri
Türkiye, coğrafi konumu ve uluslararası hukuki yükümlülükleri gereği farklı koruma statüleri altında yabancılara çeşitli haklar sunmaktadır. Geçici Koruma ve Uluslararası Koruma, Türkiye’de en sık başvurulan iki temel koruma mekanizmasıdır.
- Geçici Koruma: Bu statü, özellikle Suriye’den gelen yabancılara sağlanmaktadır. Türkiye, 2011 yılından bu yana devam eden Suriye krizine karşı sınırlarını açarak Suriye vatandaşlarına geçici koruma sağlamıştır. Geçici koruma, bir ülkeden kitlesel göçlerin yaşanması durumunda topluca koruma sağlamak için düzenlenmiştir. Geçici koruma kapsamına giren bireyler, Türkiye’de sağlık, eğitim, sosyal hizmetler gibi haklardan faydalanabilir ve uluslararası koruma sistemine paralel olarak Türkiye’de yasal bir statüye sahip olurlar.
- Uluslararası Koruma: Türkiye’nin taraf olduğu 1951 Cenevre Sözleşmesi’nin coğrafi sınırlama ile uygulanması sebebiyle, Avrupa dışından gelen sığınmacılar mülteci olarak kabul edilmemektedir. Bunun yerine, şartlı mülteci, ikincil koruma, ya da insani ikamet izni gibi farklı uluslararası koruma statüleri sunulmaktadır. Bu statüler, bireylerin zulüm, savaş, veya insan hakları ihlalleri nedeniyle ülkelerini terk etmek zorunda kaldıkları durumlarda devreye girer.
Geçici Koruma Başvurusu
Türkiye’de Avrupa ülkeleri dışından başka ülkelerden gelip mülteci olmak isteyen yabancılar, iki farklı statüden yararlanabilirler: Geçici Koruma ve Uluslararası Koruma. Bu statüler, Türkiye’ye sığınan kişilere hukuki statü tanır ve onlara çeşitli haklar sağlar.
Geçici koruma, Suriye’deki iç savaştan kaçan kişiler için sağlanan bir statüdür. Başvuru süreci şu şekildedir:
- Başvuru Yeri: Türkiye’deki il göç idarelerine başvurarak süreç başlatılır.
- Kayıt ve Kimlik: Kimlik bilgileri alınır ve geçici koruma kimlik belgesi verilir.
- Koruma Statüsü: Koruma süresi geçici olup, siyasi ve güvenlik durumlarına bağlı olarak güncellenir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Başvuru sırasında doğru ve eksiksiz bilgi verilmelidir.
- Geçici koruma kimlik belgesi kaybolmamalıdır; bu belgeye dayanarak birçok hak elde edilebilir.
- Geçici koruma kimliği ile çalışma izni almak mümkündür, ancak bunun için ayrıca başvuru yapılmalıdır.
Uluslararası Koruma Başvurusu
Uluslararası koruma, Suriye dışındaki ülkelerden gelen kişiler için geçerlidir. Başvuru süreci ise şu şekildedir:
- Başvuru Yeri: İl Göç İdaresi Müdürlüklerine başvuru yapılır.
- Kayıt İşlemleri: Kimlik bilgileri alınır ve başvuru kabul edildiğinde geçici belge verilir.
- Mülakat: Zulüm riski gibi nedenlerle başvurunun gerekçesi incelenir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Mülakat aşamasında, yaşanan olaylar ayrıntılı ve doğru şekilde aktarılmalıdır.
- İlgili belgeler zamanında sunulmalı ve gerekli bilgiler eksiksiz verilmelidir.
- Başvuru sonucunun gecikmemesi için iletişim bilgileri güncel tutulmalıdır.
Zulüm görme riski nedir?
Uluslararası koruma başvurularında, başvuru sahibinin zulüm gördüğüne veya zulüm görme riski taşıdığına dair iddialarını ispatlaması kritik bir süreçtir. Haklı zulüm iddiasının ispatı, genellikle hem somut delillere hem de başvurucunun beyanlarının doğruluğuna dayanır. Bu süreçte şu unsurlar dikkate alınır:
1. Başvuru Sahibinin Beyanları
Başvuru sahibinin, zulüm gördüğüne veya göreceğine dair sunduğu sözlü ve yazılı beyanlar, uluslararası koruma değerlendirmesinin temelini oluşturur. Ancak bu beyanlar:
- Tutarlı,
- Detaylı,
- Mantıksal bir akışa sahip olmalıdır.
Örneğin, zulme uğradığı tarihleri, yerleri ve olayları açıklarken çelişkilerden kaçınılması gerekir.
2. Somut Deliller
Haklı zulüm iddiasını desteklemek için sunulan deliller önemlidir. Bunlar arasında:
- Tıbbi Raporlar: Fiziksel veya psikolojik şiddetin kanıtı olarak kullanılabilir.
- Tanık İfadeleri: Başvurucunun iddialarını destekleyen kişilerden alınan ifadeler önemlidir.
- Resmi Belgeler: Hapis cezaları, tehdit mektupları, görevden alınma gibi belgeler.
- Medya Haberleri: Zulüm veya baskı ortamını belgeleyen yerel ya da uluslararası haberler.
- Fotoğraf ve Videolar: Zulüm veya tehdit olaylarının görsel kanıtları.
3. Zulmün Kaynağı ve Amacı
Başvurucunun zulme uğradığına dair delil sunarken, zulmün kaynakları ve nedenleri net bir şekilde belirtilmelidir. Bu kapsamda:
- Zulmün devlet yetkililerinden mi yoksa bireysel gruplardan mı kaynaklandığı açıklanır.
- Zulmün hangi nedenlerle yapıldığı (örneğin, siyasi görüş, etnik köken, din, cinsiyet veya belirli bir gruba aidiyet) belirtilir.
4. Ülke Koşulları Raporları
Başvurunun değerlendirildiği ülkeler, başvurucunun geldiği ülkenin genel koşullarını dikkate alır.
- İnsan hakları raporları,
- Uluslararası örgütlerin (UNHCR, Amnesty International, Human Rights Watch vb.) belgeleri,
- Devletin baskıcı politikalarını belgeleyen raporlar, zulmün varlığını desteklemek için kullanılabilir.
Türkiye’deki Mültecilerin Haklarını Düzenleyen Ulusal ve Uluslararası Mevzuat
Mültecilerin hakları, hem ulusal hem de uluslararası mevzuat çerçevesinde korunmaktadır.
Ulusal Mevzuat:
- 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK): Bu kanun, mültecilerin haklarını ve başvuru süreçlerini belirler.
- Geçici Koruma Yönetmeliği: Bu yönetmelik, kitlesel mülteci akınlarında koruma statüsünü düzenler.
Uluslararası Mevzuat:
- 1951 Birleşmiş Milletler Mülteci Sözleşmesi ve 1967 Protokolü: Türkiye’nin taraf olduğu bu sözleşmeler, mülteci haklarını belirler.
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS): Mülteciler, AİHS kapsamında çeşitli haklardan faydalanabilirler.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Mülteci hakları, uluslararası sözleşmelere dayandığından, statü farklılıklarını anlamak önemlidir.
- Her iki mevzuatın sağladığı hakların tam olarak anlaşılması, hukuki sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından kritiktir.
Ret Durumunda İtiraz ve Dava Yolları
Başvuru reddedildiğinde, başvuru sahiplerinin itiraz ve dava yolları mevcuttur.
1. Uluslararası Koruma Başvurusunun Ret Edilmesi
Başvuru reddedildiğinde, başvuru sahibi:
- İdari İtiraz: 15 gün içinde İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne itiraz edebilir.
- Dava Yolu: 30 gün içinde idare mahkemesine başvuru yapılabilir.
2. Geçici Koruma Başvurusunun Ret Edilmesi
Başvuru reddedildiğinde, başvuru sahibi:
- İdari İtiraz: 15 gün içinde İl Göç İdaresi’ne başvurarak itirazda bulunabilir.
- Dava Yolu: 30 gün içinde idare mahkemesine başvurabilir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Ret kararına karşı itiraz ederken belgelerin eksiksiz sunulması önemlidir.
- Hukuki süreçlerin zamanında başlatılması gerekir, bu nedenle sürelere dikkat edilmelidir.
Türkiye’de Mülteci Haklarına Başvuru Rehberi
- Geçici koruma başvurusu yapmak için il göç idaresine gidin.
- Uluslararası koruma başvurusu için gerekli belgeleri eksiksiz hazırlayın.
- Ret durumunda itiraz ve dava yollarını takip edin.
- Türkiye’deki mülteci hakları ve hizmetlerden yararlanabilmek için kimlik belgenizi ve başvuru belgelerinizi güvenli bir şekilde saklayın.
Neden Bizi Tercih Etmelisiniz?
Uzmanlık ve Deneyim: Türkiye’de mülteci hakları konusunda uzman avukatlar olarak, müvekkillerimizin haklarını en iyi şekilde korumak için çalışıyoruz. Hem ulusal hem de uluslararası mevzuat konusundaki derin bilgi birikimimizle müvekkillerimize en doğru rehberliği sunuyoruz.
Kapsamlı Destek: Başvuru sürecinden, itiraz ve dava yollarına kadar her adımda profesyonel hukuki destek sağlıyoruz. Mülteci haklarıyla ilgili karmaşık süreçleri hızlı ve etkili bir şekilde yönetiyoruz.
Başarı Odaklı Yaklaşım: Mülteci başvurularında başarılı sonuçlar elde etme hedefiyle hareket ediyoruz. Başvuru sürecinizin her aşamasında yanınızdayız ve hukuki haklarınızı en iyi şekilde savunuyoruz.
Mülteci hakları ve uluslararası koruma başvuru süreçleri, yabancılar hukuku kapsamında değerlendirilen karmaşık ve hassas konulardan biridir. Türkiye’de mülteci veya sığınmacı statüsü almak isteyen bireyler için hem geçici koruma hem de uluslararası koruma başvurularında dikkat edilmesi gereken hukuki süreçler bulunmaktadır.
Bu süreçte hukuki destek almak, başvuruların doğru şekilde yapılması ve olası hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır. Mülteci hakları, sığınma prosedürleri ve yabancılar hukuku kapsamındaki diğer konular hakkında detaylı bilgi almak için Ankara Yabancılar Hukuku Avukatı: Hizmetler ve Danışmanlık sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.